Vieiros

A liberalización dos mercados financeiros de bens e servizos a nivel global que se veu producindo dende a época de Margaret Thacher e Ronald Reagan provocou unha maior opacidade nas operacións como no caso das “hipotecas subprime" que deron lugar á crise actual, cunha dimensión que se descoñece e onde nin sabe cales son os bancos afectados. Pero, tamén, supuxo unha oportunidade extraordinaria para a economía encuberta que representa entre o 17% e o 25% do PIB mundial, segundo Misha Glenny, citando fontes do FMI e o Banco Mundial.

As mafias globais
Este autor, correspondente de The Guardian e a BBC, publicou recentemente un libro baixo o suxestivo título de "Mcmafia". Libro ameno e de doada lectura pero cun coñecemento amplo ao que dedicou varios anos da súa vida, analiza como as distintas mafias locais aproveitando o insuficiente control dos mercados financeiros, o extraordinario aumento do tráfico de mercadorías marítimas (90% do tráfico mundial) e a dificultade de inspección así como, tamén, o proteccionismo dalgúns produtos, expándense a outros territorios e establecen redes globais: actúan como multinacionais con novos socios e mercados noutros lugares do planeta. O volume de negocio que moven nas súas actividades é tan enorme que a través do branqueo de diñeiro - en moitos lugares non se pregunta pola súa procedencia- penetra nas actividades económicas legais así como corrompe as institucións que teñen por obxecto a súa persecución, ademais de dominar as relacións sociais en amplos territorios nos que o Estado apenas existe simbolicamente.

As súas actividades ilícitas abranguen un amplo espectro: dende tráfico de drogas, tráfico de mulleres, tráfico de inmigrantes, tráfico de armas, tráfico de diamantes e outros minerais, etc., pero, como non, cada vez máis, en forma de delitos informáticos ou da explotación das diferenzas entre os sistemas fiscais ou a fraude sobre o imposto do valor engadido, etc. Os seus beneficios rematan formando parte de moitos negocios legais, empezando por moitas empresas do sector inmobiliario.

Teoloxía de mercado
Seguindo o primeiro principio da teoloxía do mercado, anunciada por Friedman, "nunha economía de mercado, hai unha e soamente unha responsabilidade social da empresa: utilizar os seus recursos e dedicarse ás actividades que aumentan os seus beneficios", gaña adeptos continuamente e nesta relixión as fronteiras entre licítoo e ilícito esváense.

Non é só un problema policial nin de coordinación internacional para loitar contra estas novas mafias globais, senón que, esixe, unha intervención política internacional dirixida a eliminar os paraísos fiscais que posibilitan o branqueo de diñeiro; con iso faríase máis difícil o lavado do diñeiro suxo nos mercados financeiros pero é necesario, ademais, que vaia dirixida a unha regulación dos mercados financeiros que posibilite unha maior transparencia aínda que iso vaia en contra dos intereses de grandes especuladores e dalgúns estados, que, de paso, se benefician das operacións ilícitas das mafias e da opacidade do sistema.