Comeza con este informe un estudo á volta da vela, un deporte presente en moitos lugares do país mais non en todos os seus estratos sociais.
En Galiza existen hoxe un total de 83 clubs náuticos, nos que é habitual ver embarcacións de clases olímpicas como 470, láser e láser radial, ademais doutras moitas clases internacionais como son, por exemplo optimist, vaurien, cadete, snipe, 420 ou catamarán. En total a federación galega rexistrou durante o ano pasado 3201 licenzas de deportistas e 5433 de xente que só practica a vela en escolas de navegación.
Hoxe existen 10 clases de navegación lixeira consideradas olímpicas, como son RCX masculina e feminina, 470 masculina e feminina, 49er masculina, elliot match race feminina, star masculina, finn masculina, láser masculina e láser radial feminina. Estas son as clases que participan nos Xogos Olímpicos, mais hai outras moitas modalidades nas que tamén se compite a nivel internacional e alí hai regatistas galegos que cada ano traen medallas para a terra.
Galiza ten un longo historial de participantes en diferentes Xogos Olímpicos, que inaugurou o vigués Alfredo Vázquez en Barcelona 92, cando acudiu á competición na clase Soling e acadou un diploma olímpico. Despois veu Atlanta 96, e alí estiveron Antón Garrote, Xurxo Maciel e Francisco Xavier Hermida. No ano 2000, en Sidney, repetiron Garrote e Maciel, mentres que nos Xogos seguintes, celebrados no 2004 en Atenas, deuse a primeira aparición na clase tornado da parella formada por Antón Paz e Fernando Echávarri, ademais de competir Roberto Bermúdez na clase Star. Despois de catro Xogos con participación galega, en Beixín a vela subiu ao máis alto do podio coa medalla de outro acadada por Antón Paz e Fernando Echávarri na clase tornado.
Esta parella de regatistas foi a que lle deu os maiores éxitos á vela galega, xa que gañaron na súa clase todo o que había por disputar, incluídos campionatos europeos e mundiais, mais houbo outros premios individuais, como o bronce europeo acadado por Xurxo Maciel no ano 1999. Noutras clases internacionais non olímpicas é habitual ver regatistas galegos acadando medallas en campionatos estatais, europeos e incluso mundiais. No último ano destacaron o campionato estatal da clase platú 25 acadado este ano por Carlos Paz, ou o campionato do mundo xuvenil da clase vaurien gañado por Andrés e Rafa Jiménez.
En 2008 medrou o número de regatistas
A vela foi considerado un deporte elitista dende hai moito tempo, mais nos últimos anos medrou dun xeito constante o número de practicantes. Así o número de licenzas federativas solicitadas para recibir un curso nas escolas de navegación subiu das 4996 do 2007 ás 5432 do 2008. O aumento máis significativo rexistrouse na categoría infantil, onde se pasou das 2918 ás 3267 licenzas, o que supón un aumento do 12%. O adestrador de clases olímpicas da federación galega, Roi Alonso, atribúe a maior parte do mérito deste aumento ás administracións que permiten, segundo el, "que a vela sexa un deporte de todos no cando de só para uns poucos". Alonso dálle grande importancia a medidas como o programa "Vela na escola" ou a apertura dun centro de alto rendemento exclusivo para vela, en Vilagarcía.
Nesta liña de traballo enmárcanse os convenios de colaboración entre clubs náuticos e colexios públicos para ofrecerlles aos nenos o primeiro contacto coa navegación (chamado bautismo de mar) por un prezo razoábel. Paralelamente, a federación chegou a un acordo coa Fundación Deporte Galego para a implantación do programa "Vela na Escola", por medio do cal se recollían aos rapaces nass escolas e se levaban ao mar para ter o seu primeiro contacto coa navegación.