Vieiros

O título da exposición non é gratuíto. Baranga quería acercarse ao mundo das mulleres, xa nas súas manifestacións máis públicas e recoñecidas, xa na invisibilidade na que son sepultadas. Nesa pescuda chegou a Xohana Torres, a gran poeta, e a Penélope, o poema revelador. A obra que estes días alberga La Xina Art, é unha homenaxe ás mulleres.

Nesta ocasión as paredes de La Xina vense ocupadas por pezas pictóricas; todo pintura. Non é unha redundancia. O artista elimina até a mínima expresión o soporte. A penas unha lámina imperceptible separa os “lugares inventados” do branco escarnecido das paredes. As superficies traballadas só con cores acrílicas protagonizan os espazos, son as ondas e as formas as que enchen as retinas.

Atrás quedaron outros estudos, outros estadios. A finais dos oitenta e comezos dos noventa, Baranga teimaba coas máquinas e coa cidade como entes con vida propia. Interesaba descubrir as estruturas, a esencia xeométrica e volumétrica que identifica as formas urbanas e maquinarias. En 1991 expón na Sala Busquets (Barcelona) “Que maquina la màquina?”, unha declaración de obsesións. Por entón, a técnica mixta permitía agregar volume ás pezas, resultando pinturas escultóricas, ou viceversa, onde o collage pretende reproducir os modelos sobre o espazo creativo. Xeitos de facer carantoñas ao construtivismo e ao informalismo. A teima acumuladora-indagadora segue. A obra que presentou en Santiago, Iconos vivos, homenaxe a Mateu (1998) apostou polo formato grande e mais pola sucesión de materiais. O traballo sobre o Pórtico da Gloria da catedral compostelá levou ao Anxo a re-inventar instrumentos musicais con madeiras, cartóns, etc. E o que expuxo nos locais de CC.OO. da Vía Laietana e en La Xina Art vai agora para tres anos (Na Procura dun País, 2004), afondaba na desfeita do Prestige e mais na violencia da sociedade actual, e respondía ás agresións con ataques ao soporte de táboa, furando nel e engordándoo con materiais diversos.

E agora o Anxo fai ceavoga. Ofrécese lixeiro de recursos, mínimo, coa nudez do ermitán que vén de facer a travesía do deserto. Poucas cores. Brancos e verdes -en perfís suaves e abondosos- coa cadencia do traballo maduro. Con máis forza. Coa forza das cousas domésticas que na súa anécdota beliscan a eternidade: a auga dunha bañeira é o mar océano en toda a súa grandeza e densidade, os azulexos dunha cociña agochan as interrogantes máis fondas, as que se fan desde a fronteira do vágaro. A pintura flúe polo soporte mínimo -case foxe polas paredes-, poucas cores, menos planos. A fondura suxerida, asombrada, a resolver por quen visita. O importante non parece estar preto do observador. Que é o importante se todo xira, se todo ferve, até chegar ao ronsel das xerfas? Perder lastre para gañar expresividade.

Baranga sorprende nesta ceavoga e emboca a simplificación formal, esa altura á que se chega coa memoria chea e as mans libres. Exercicio de plenitude por onde roldar até coñecer os lugares que habitan Cézanne e Morandi.

Nesta homenaxe ao mundo feminino, non só o título (Eu Tamén Navegar) é debedor da Xohana Torres. Tamén a denominación das obras responde a versos da poeta: Gardiá do Salitre, Fronteira dun Instante, Inventaba un país sen nome... As ondas insisten, seguindo o mandado de Paul Valery (La mer, la mer, toujours recommoncée. Le Cimetière Marin, 1920). As ondas do mar repiten as súas cadencias e cisman en cercar particularidades, baleirar superficies, ripar cores e formas. Perder lastre para atopar a sutileza. E nese espirse fronte ao mar, no recuncho dun mesmo, nace o enigma. Os vieiros que seguen os versos de Xohana, labrega de sulcos e mareas, nauta de estacións e ría, bican a emoción e guindan ao naufrago na bágoa humilde. Inmensidade de furna escura.

Nunha mostra anterior (No País da Auga, 1996) xa Baranga alumou sinxeleza e querenza polo medio líquido. Quizais a lembranza da auga nos eidos infantís, contemplar o Sil (augas furadas, que chegan ao mar: bicar o Atlántico para non morrer). Daquela, ondas de auga nunha rúa ou nunha pucharca estremecían pingotas e definían lugares pictóricos. Soas e de seu.

Hai tamén en Baranga a intención de dar vida a seres e a obxectos. Pan-animismo/Pan-teismo aprendido ás carreiras polas beiras do Sil (auga viva, habitada por mouras, por fadas, ouro de médula). Ou se se prefire Anatomía Total: todo mexe, todo xurra, todo ten corpo. En Inventaba un país sen nome I, II, III a roupa móvese en amplas ondas mariñas que insinúan/agochan corpos anónimos. Ou a roupa é parte da anatomía? Ou as teas son ronseis dos soños?

Se por un casual, tropezades polo Raval barcelonés cunha bicicleta encartable, rodas cativas, que carrexa un corpo forte, testa prominente e boca irónica, mirade para os ollos do cabaleiro saltimbanqui. Si. Mirade para os ollos do Anxo. Comprobaredes que percorre ese barrio En de-Construción (no que leva máis de vinte anos) como se fose a primeira vez que ve o gato de Botero, a raxeira con vello, a rúa, a muller con neno. Si. Garda no ollar a frescura precisa para crear. Está pasando un artista.

EXPOSICIÓN: Eu Tamén Navegar, Anxo Baranga.

La Xina Art
Dr. Dou, 4 (El Raval)
Até o 2 de xuño
Horario: de martes a venres, de 17.30 a 20.30 h., sábados, de 11 a 14 h e de 17.30 a 20.30 h.